Bokser chłodzony cieczą z desmodromicznym rozrządem ?
To nie jakiś fantazja, taka jest koncepcja budowy prototypowego boksera R1. Prace nad
nim rozpoczęto kilka lat temu i prowadzono równolegle, wraz z rozwojem
seryjnego boksera czterozaworowego. Ściślej mówiąc, silnik R 259 z czterema
zaworami na cylinder stał się podstawą do budowy supersportowego motocykla
R1. Z niego zaczerpnięto napęd łańcuchowy, sterujący pracą rozrządu.
Nieco inaczej osadzono cylindry, ze względu na chłodzenie wodą. Pompę wodną konstruktorzy zapożyczyli od Hondy Transalp - tylko ona posiadała kierunek
obrotów koła czerpakowego, który pasował do prototypu R1. Później
opracowano skrzynię 6-cio biegową, która pojawiła się już w modelach R
1100 S, R 1150 GS oraz K1200 RS.
Na ciekawy pomysł rozwiązania rozrządu wpadł
Gunter Michel - w pierwszym prototypie zastosował cylindry i głowice od Ducati
851. Jednak już podczas budowy pierwszego prototypowego silnika R1 okazało się,
że bokser z rozrządem DOHC ma duże gabaryty, głównie za sprawą silnika, który
sprawiał wrażenie ciężkiego i bardzo szerokiego. Dlatego zespół techniczny
stanął przed problemem zmniejszenia przede wszystkim szerokości silnika.
Pierwszym krokiem poczynionym w tym kierunku było ograniczenie skoku tłoka -
do 66 mm przy średnicy cylindra 98 mm. Efekt ten uzyskano dzięki krótkim, 120 mm,
korbowodom i bardzo płaskim, dwupierścieniowym tłokom.
Rezygnacja z trzeciego pierścienia dała 12 mm oszczędności, rezygnując z
drugiego pierścienia można jeszcze dodatkowo zaoszczędzić 5 mm na długości
zespołu tłokowo-korbowego. Dzięki tym zabiegom zmniejszono nieco szerokość
silnika, oraz jednocześnie stworzono bardzo dobre warunki pracy jednostki napędowej
przy wysokich obrotach, przekraczających 10 tys. na minutę.
W dalszej kolejności poszukiwano zbędnej przestrzeni w samej głowicy i okolicach zaworów. W tym celu dokładnie przeanalizowano budowę głowicy Ducati 851. Wynikiem tych prac są głowice o bardzo zwartej konstrukcji. Całkowitą nowością dla konstruktorów BMW był rozrząd desmodromiczny. Podczas prób okazało się, że przy ekstremalnych przyspieszeniach, z których w motocyklach sportowych i wyścigowych nie można zrezygnować, szybko ścierają się dźwignie zaworowe, dlatego należało te elementy zmodyfikować.
Silnik boksera z rozrządem desmo nie zawiódł pokładanych
w nim oczekiwań. Kolejna wersja prototypu R1 osiąga moc 135-140 KM przy 11.000
obr./min. i prędkość maksymalną około 290 km/h przy wadze 155 - 160 kg.
Pierwsze prototypy R1 wg projektów BMW powstały w Holandii. Później
zdecydowano jednak, że kolejne wersje prototypu powstaną we Włoszech, w wytwórni
Verlicchi. Ostatnie egzemplarze Verlicchi są już bliskie produkcji seryjnej,
jednak wymagają pewnych poprawek - lekki R1 jest trudny do opanowania przy
wysokich obrotach.
P.S. jak wiadomo R1 desmo do dziś (10.2005) nie wszedł do produkcji seryjnej.
text : W.O. na podstawie tłumaczenia M.R-M.
BMW R1 Prototyp z BMW Motorräder foto : fabryka BMW
|